Izvor: PKS
25. jun

Srbija ima veoma skroman izvoz stočarskih proizvoda. U prošloj godini je povećan izvoz na tržište Evropske unije i zemalja CEFTA, istaknuto je na savetovanju ’’Budućnost stočarstva u brdsko – planinskom području’’, održanom u Sjenici

Izvoz stočarski proizvoda iz Srbije, posmatrano po svojoj dinamici, učešću u ukupnom izvozu i u odnosu na ostvarenu proizvodnju, može se okarakterisati kao veoma skroman. U periodu između 2006. i 2009. godine izvoz je imao dinamiku rasta od samo oko 40 odsto. Međutim, kako se radi o malim realizovanim jediničnim vrednostima u pomenutom periodu, izvoz nije imao značajniji uticaj na rast proizvodnje u stočarstvu. Istovremeno, uvoz stočarskih proizvoda iz Srbije ostvario je veću dinamiku. U periodu 2006-2009. godine rast uvoza je realizovan po stopi od 120 odsto, sa učešćem u uvozu poljoprivrede u rasponu od 10,2 odsto do 16,6 odsto. Uvoz stočarskih proizvoda u visokom stepenu deluje destimulativno na rast proizvodnje. Ovo je između ostalog istaknuto u radu potpredsednika Privredne komore Srbije profesora dr Stojana Jevtića i saradnika-istraživača u Centru za naučno istraživački rad Privredne komore Srbije Vojislava Stankovića s naslovom ‘’Izvozne mogućnosti Srbije sa osvrtom na tradicionalne proizvode sa sa sjeničko-pešterske visoravni’’, podnetog na savetovanju u Sjenici. Savetovanje pod nazivom ‘’Tradicija i budućnost stočarstva u brdsko-planinskom području sa sa posebnim osvrtom na Peštersku visoravan’’ su organizovali Srpsko veterinarsko društvo, Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Vlade Srbije i Privredna komora Srbije.

Na savetovanju je konstantovano da je prelaz poljoprivrede Srbije na tržišne uslove poslovanja praćen značajnim razvojem spoljne trgovine poljoprivredno-prehrambenih proizvoda. U 2009. godini ostvaren je izvoz u vrednosti od 1,9 milijardi dolara i uvoz od 1,3 milijarde dolara, pa suficit u spoljnotrgovinskoj razmeni poljoprivredno-prehrambenih proizvoda iznosi 637 miliona dolara. Procene ukazuju da je poljoprivreda sa prehrambenom industrijom u 2009. godini svoju ukupno ostvarenu bruto vrednost proizvodnje realizovala u izvozu sa 32 odsto. Istovremeno povećan je izvoz na tržište EU i na tržišta zemalja regiona CEFTA.

Opština Sjenica ima suficit u direknoj spoljnotrgovinskoj razmeni poljoprivredno-prehrambenim proizvodima. Uvoz proizvoda poljoprivredno-prehrambenog porekla nije statistički registrovan. Istovremeno, spoljnotrgovinska razmena opštine Tutin, poljoprivredno-prehrambenim proizvodima, je izuzetno skromna i neujednačena po godinama. Dosadašnji realizovani rezultati opština Sjenice i Tutina (Pešterske visoravani) su izuzetno skromni i ne odgovaraju potencijalnim mogućnostima i komparativnim prednostima pomenutog regiona Srbije.

’’Osnovni pravci budućeg razvoja poljoprivrede i prehrambene industrije, su stabilan i održiv rast proizvodnje koji je nezamisliv bez optimalnog korišćenja i očuvanja raspoloživih proizvodnih kapaciteta, povećanja obima poljoprivredne proizvodnje, izmene proizvodne strukture u korist intenzivnih vidova proizvodnje namenjene izvozu, proizvodnje visokofinalnih i visokokvalitetnih proizvoda. Cilj takvog razvojnog pravca je podmirenje domaće tražnje i značajno povećanje izvoza visokokvalitetnih poljoprivredno-prehrambenih proizvoda proizvedenih u Srbiji’’, istakao je Jevtić.

’’Brdsko-planinski i pojedini ravničarski reoni, posebno na teritoriji Centralne Srbije, ispunjavaju uslove za proizvodnju biološki kvalitetne hrane. Da bi Srbija iskoristila komparativne prednosti u proizvodnji biološki kvalitetne hrane potrebna je i dosledna harmonizacija standarda poljoprivredne proizvodnje sa standardima visoko razvijenih zemalja, prema zahtevima EU’’, rekao je Stanković.

Pojedini programi proizvodnje kvalitetne hrane iz Srbije su stekli afirmaciju na svetskom tržištu (pored toga što još nisu brendirani i ne nose oznake o geografskom poreklu), a to su: jagodičasto voće (malina, kupina i jagoda), juneće i jagnjeće mesosaprerađevinama (stelja, pastrmka, sudžuk, goveđapršuta), suva šljiva (sa prerađevinama) i ostalo suvo voće, pojedina vina i voćne rakije, užička pršuta, pirotski kačkavalj, sjenički i zlatarski sir, kajmak i ostali. Istovremeno, potrebno je doneti programe plantažne proizvodnje retkih, zaštićenih vrsta lekovitih biljaka na planinama.