Na postdiplomskim studijama iz hemijskog inženjerstva па Tehnološkom fakultetu u Novom Sadu od 1974. godine predajem odabrana poglavlja iz operacije ekstrakcije tečno-tečno kroz predmet: „Ekstrakcioni sistemi“. Do danas su ovaj predmet slušale tri generacije postdiplomaca i na taj način upoznale sa teorijom i praksom ekstrakcije gledane sa stanovišta hemijskog inženjerstva. U želji da ovo upoznavanje učinim šire dostupnim našoj naučnoj javnosti, a imajući u vidu značaj i interes koji vlada kod nas za ekstrakciju i njenu primenu, odlučio sam da na osnovu materijala svojih predavanja iz ekstrakcionih sistema pristupim formiranju ove publikacije.

Do sada napisano nekoliko izvanrednih publikacija iz ekstrakcije, mada na stranim jezicima, koncept ove publikacije nije u nadomeštanju postojnćih publikovanih tekstova iz ove oblasti, već oslanjajući se na ove publikacije i objavljene naučne radove u seloktovanom osvrtu na odredjena značajna poglavlja iz operacije ekstrakcije tečno-tečno.

Imajući u vidu deficitarnost u nas u okviru stručne i naučne literature iz oblasti teorije i prakse prenosa mase, a posebno iz oblasti ekstrakcije tečno-tečno, mišljenja sam da će ova publikacija dati doprinos u otklanjanju
ovog nedostatka i da će korisno poslužiti razvoju istraživačkog i specijalističkog kadra iz oblasti ekstrakcije tečno-tečno. Mišljenja sam da će ovaj materijal biti od koristi i studentima tehnolozima za savladjivanje teorijskih osnova prenosa mase.

Osećan za pri jatnu dužnnst da izrazim svoju zahvalnost prof.dr ing. Miodragu Pogosavljeviču i prof.dr ing. Dušanu Simonoviću na korisnim sugestijama koje sam sa zadovoljstvom prihvatio.
Na kraju želim da izrazim zahvalnost svojoj supruzi koja mi je mnogo pomogla.
Sve dobronamerne primedbe i uočene greške ću rado usvojiti.

1980.godine Novi Sad/Beograd

Literatura

ТЕ0RIЈА EKSTRAKCIJE ТЕČNO- ТЕČNO

1. Uvod
2. Medjumolekulske sile
3. Gradja tečnosti
4. Modeli rastvora
5. Hemijski potencijal i ravnoteža
6. Selektivnost i rastvorljivost
6.1. Uticaj primesa na rastvorljivost
Literatura

STATIKA PRENOSA MASE

1. Uvod
2. Fazna ravnoteža u tečno-tečnim ekstrakcionira sistemima
3. Ravnotežna raspodela komponenata u ekstrakciji tečno-tečno
3.1. Dvokomponentni sistemi
3.2. Trokomponentni sistemi
3.3. Četvorokomponentni i višekomponentni sistemi
3.4. Uticaj temperature, pritiska i nečistoća na ravnotežu
3.5. Eksperimentalno odredjivanje binodalne linije spojne linija
3.5.1.a. Metoda uravnotežavanja faza
3.5.1.b. Metoda titracije
3.5.2. Metoda „temperaturske titracije“
3.6. Grafičke metode interpolacije spojnih linija
4. Metode korelisanja i proračunavanja podataka u trokomponentnim tečno-tečnim sistemima
5. Ravnotežna kriva
6. Izbor rastvarača
Literatura

STATISTIČKE METODE OPERACIJE EKSTRAKCIJE
1. Uvod
2. Jednostupni kontakt
3. Višestupni kontakt sa dovodjenjem svežeg rastvarača u svaki stupanjA
4. Protivstrujna ekstrakcija
4.1. Diferencijalni ekstraktori
4.2. Stupnjeviti ekstraktori
5. Ekstrakcija sa dva rastvarača
Literatura

STRUKTURA DVOFAZNOG TOKA
1. Uvod
2. Klasi fikacij’a strukture dvofaznog toka
3. Osnovni modeli strukture dvofaznog toka
Literatura

DISPERZNE FAZE TEČNO – TEČNOG SISTEMA
1. Uvod
2. Sadržaj disperzne faze
3. Srednj i prečnik kapi
4. Kretanje kapi
Literatura

MEHANIZAM PRENOSA MASE I
Z A K 0 N I D I F U Z I J E
1. Uvod
2. Molekulska difuzija
2.1. Difuzija u smešama
2.2. Fickov zakon molekulske difuzije
2.3. Proračun koeficijenta molekulske difuzije
3. Vrtložna difuzija
4. Molekulska i turbulentna difuzija
5. Drugi Fick-ov zakon
6. Kriterijumi sličnosti prenosa mase
Literatura

METODE I ZNAČAJ PRORAČUNA PRENOSA MASE
1. Uvod
2. Faktor difuzionog potencijala
3. Izražavanje pogonske sile preko razlike koncentracije i kinetike prenosa mase kroz koeficijent prenosa mase
4. Izvodjenje analitičkog izraza za srednju pogonsku silu prenosa mase za slučaj linearne ravnotežne zavisnosti
5. Izražavanje pogonske sile prenosa mase preko broja jedinica prenosa i kinetike prenosa mase preko visine jedinice prenosa
6. Iznalaženje analitičkog izraza za broj jedinica prenosa mase kod ekstraktora
6.1. Odredjivanje analitičkoq izraza za N za I zonu
6.2. Odredjivanje analitičkog izraza za N za II zonu
7. Izračunavanje motorne sile prenosa mase preko broja teorijskih stupnjeva i kinetike prenosa mase preko
efikasnosti stupnja
7.1. Broj teorijskih stupnjeva
7.1.1. Izvodjenje analitičkog izraza za proračun broja teorijskih stupnjeva
7.2. Efikasnost prenosa mase
8. Visinski ekvivalenat teorijskog stupnja
9. Odnos izmedju efikasnosti, koeficijenta efikasnosti prenosa mase i broja jedinica prenosa mase
Literatura

KINETIKA NE DVOFAZNOG PRENOSA MASE

1. Uvod
2. Sporija dva filma
3. Penetraciona teorija
4. Teorija obnavljanja površine
5. Teorija slobodne razvijene površine ili teorija među-fazne turbulentnosti
Literatura

UREĐAJI ZA EKSTKAKCIJU
1. Uvod
2. Hidrodinamika ekstrakcionina kolona
2.1. Uvod
2.2. Osnovne hidrodinamičke jednačine ekstrakcionih kolona
3. Klasifikacija ekstraktora
3.1. Ekstraktori
3.1.1 Mešač-odvajači
3.2. Kolonski ekstraktori
3.2.1. Kolonski ekstrakton bez mehaničkog mešanja faza
3.2.1.1. Kolonski ekstraktori sa orošavanje
3.2.1.2. Kolonski ekstraktori sa punjunjem
3.2.1.3. Kolonski ekstraktori sa preradanja
3.2.1.4. Kolonski ekstraktor sa sitastim podovima
3.2.2. Kolone sa mehničkim nestišljim fazama
3.2.2.1. Kolone
a) Rotirajući ekstraktori
b) Ekstraktor tipa
c) Ekstraktor Scheibel-a
3.2.2.2. Kolone sa vibrirajućim pločama
3.2.2.3. Ekstraktori sa pulzacionim tečnim sistemom
3.3. Centralni ekstraktori
Literatura

PRORAČUNI PRENOSA MASE KOD PROTIVSTRUJNIH EKSTRAKTORA SA PODUŽNIM MEŠANJEM

1 . Uvod
2. Modeli prenosa mase kod protivstrujnih ekstraktora sa podužnim mešanjem
3. Egzaktna rešenja modela sa povratnim mešanjem i difuzionog modela
3.1. Osnovne jednačine
3.2. Analitička rešenja osnovnih jednačina oba modela
3.3. Osobine modela
3.4. Rešenje osnovnih jednačina oba modela za opšti slučaj ravnotežne raspodele
4. Aproksimativne metode za proračun protivstrujnih ekstraktora izvedene iz modela sa povratnim mešanjem
i difuzionog modela
5. Metod aditivnosti stupnjeva
5.1. Koncept aditivnosti stupnjeva
5.2. Poredjenje metode aditivnosti stupnjeva sa egazktnim metodama
5.3. Primena metode aditivnosti stupnjeva za proračun ekstraktora
6. Metode proračuna ravnotežnih stupnjeva
6.1. Metoda A
6.2. Metoda B
Literatura

LISTA VAŽNIJIH POJMOVA I INDEX

1. Oznake
1.1. Oznake iz latinske ABECEDE
1.2. Oznake iz grčke ALFABETE
2. Vazniji indeksi
2.1. Gornji indeksi
2.2. Donji indeksi
3. Osnovne matematičke oznake

REGISTAR POJMOVA