Udeo površina pod organskom proizvodnjom u odnosu na ukupno poljoprivredno zemljište u Srbiji je manje od jedan odsto, a najzastupljenije biljne vrste koje se gaje primenom tih metoda su kukuruz, ječam, jabuka, malina, lucerka, šljiva, trešnja i višnja.
Stručnjaci ističu da ohrabruje činjenica da su površine pod organskom proizvodnjom u Srbiji tokom 2012. povećane za blizu 30 odsto u odnosu na prethodnu godinu, ali i ukazuju da je taj sektor i dalje slabo organizovan, a domaće tržište na niskom stepenu razvoja.
Procenjuje se da se svega jedan odsto organski proizvedene hrane proda na domaćem tržištu. Srbija trenutno izvozi preko 90 odsto organski proizvedene hrane i to u Veliku Britaniju, SAD, Nemačku, Belgiju, Austriju i Švajcarsku.
Za proizvodnju 11 hiljada hektara
Sekretar Udruženja za poljoprivredu u Privrednoj komori Srbije Željko Brozović izjavio je Tanjugu da se lane za organsku proizvodnju koristilo oko 11.000 hektara, što čini 0,5 odsto ukupnih obradivih površina.
Voćarska proizvodnja je procentualno najzastupljenija sa 46,4 odsto, sledi ratarska sa 41,3 odsto, livade i pašnjaci zauzimaju 7,6 odsto, dok se povrće uzgaja na 4,8 odsto organske površine, ukazao je Brozović.
Od višegodišnjih voćnih biljnih vrsta organska šljiva se uzgaja na površini od oko 1.188 hektara (ha), jabuka na 1.177 ha, višnja na 409,9 ha i malina na površini od oko 550 ha.
Od jednogodišnjih biljnih vrsta, organska pšenica se uzgaja na površini od 284,6 ha, kukuruz na 280,4 ha, dok se soja uzgaja na površini od 104, 5 ha. Povrće zauzima površinu od 296,5 ha.
Organska proizvodnja je najviše zastupljena u Vojvodini (pretežno žitarice) i u zapadnoj Srbiji (pretežno voće), dodao je Brozović.
Kada je reč o izvozu organskog voća, on se bazira uglavnom na smrznutim jagodičastim vrstama (malina, jagoda, kupina i borovnica), samoniklom voću, kao i na malim količinama smrznutih i sušenih šljiva i višanja, organski sertifikovanih džemova, slatka, koncentrata jabuke, sirćeta i sokova, naveo je Brozović.
„Nažalost, izvoz svežeg organskog voća i ne postoji“, istakao je on.
Izvozne mogućnosti
Brozović je kazao da se izvozne mogućnosti koriste daleko manje u odnosu na potencijal kojim raspolažemo, napominjući da je neophodno udruživanje dobavljača i proizvođača u proizvođačke i trgovačke asocijacije, kao i edukativno – promotivne kampanje.
Informisanje i edukacija potrošača o prednostima organskih proizvoda, uticaju na zdravlje, kao i izgradnja kredibiliteta u sistem sertifikacije, neophodni su preduslovi za razvoj tržišta organskih proizvoda u Srbiji, objasnio je Brozović, dodajući da značajnu ulogu igraju i finansijska sredstva, zbog čega je pomoć države u ovom periodu neophodna.
U Ministarstvu poljoprivrede podsetili su da je proizvodnja organskih proizvoda u Republici Srbiji regulisana Zakonom o organskoj proizvodnji i Pravilnikom o kontroli i sertifikaciji organskih proizvoda i metodama organske proizvodnje.
U cilju potpune harmonizacije sa legislativom Evropske unije kao i zbog boljeg regulisanja pojedinih pitanja u ovoj oblasti, pristupilo se izmenama i dopunama Zakona o organskoj proizvodnji, rečeno je Tanjugu u Ministarstvu.
„Iako je prvi zakon koji je regulisao oblast organske proizvodnje usvojen 2000., sektor organske proizvodnje još uvek nije dovoljno razvijen. Ovaj proizvodni metod veoma je pogodan za mala poljoprivredna gazdinstva, ali da bi se zadovoljile potrebe domaćeg i stranog tržišta neophodno je udruživanje i bolja saradnja svih učesnika u lancu proizvodnje i plasmana organskih proizvoda“, istakli su u Ministarstvu.
Šta je organska proizvodnja?
Organska proizvodnja je proizvodnja poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda koja se zasniva na primeni metoda organske proizvodnje u svim fazama proizvodnje, koje u najširem smislu podrazumevaju racionalno korišćenje prirodnih resursa, očuvanje životne sredine, ograničenu upotrebu sintetičkih inputa i zabranjenu upotrebu genetički modifikovanih organizama i jonizujućeg zračenja.
Proizvođač organskih proizvoda je dužan da se pridržava propisanih uslova za organsku proizvodnju, dok ovlašćena kontrolna organizacija (sa kojom proizvođač zaključuje ugovor) utvrđuje da li je proizvod proizveden u skladu sa zakonom i pratećim propisima, i kao potvrdu tome izdaje sertifikat. Za organske proizvode iz uvoza ovlašćena kontrolna organizacija izdaje potvrdu.
Prilikom stavljanja organskih proizvoda u promet, proizvođač mora da poseduje važeći sertifikat koji je izdala ovlašćena kontrolna organizacija, odosno potvrdu ako je u pitanju uvoz.
Sertifikovani organski proizvodi nose oznaku „Organski proizvod“, nacionalni znak i logo ovlašćene kontrolne organizacije, a u 2012. je sedam sertifikacionih organizacija dobilo ovlašćenje od Ministarstva poljoprivrede za sertifikaciju organske proizvodnje.
Izvor: Tanjug