Izvor: http://poljoprivreda.info

Članovi zemljoradničke zadruge Arbinje iz Pirota isključivo se bave organskom proizvodnjom. Zadruga broji 24 osnivača i 10 kooperanata iz opština Pirotskog okruga. Proizvodi se krompir, cvekla, luk I boranija a plasman ovih organskih proizvoda je obezbeđen za tržište Francuske. Kuriozitet je da je Arbinje jedina aktivna zadruga na ovom području.

Direktor zemljoradničke zadruge Arbinje Nebojša Veličković kaže da ovakav vid proizvodnje predstavlja pravi spas za Staru planinu, koja je potpuno nezagađena, ali i dobar izvor zarade za veliki broj nezaposlenih u pirotskom kraju. – Organska proizvodnja zbog visokih cena gotovih proizvoda praktično je jedini zaista isplativ oblik poljoprivredne proizvodnje na ovom području. Stara planina je „krcata” njivama koje decenijama nisu obrađivane i samim tim nisu tretirane raznim hemijskim sredstvima, zbog čega se ovakve njive često nazivaju I „devičanskim njivama”. Upravo zbog toga, kao i zbog velikih količina čiste vode kojom obiluje Stara planina, ovo područje predstavlja pravi raj za ovakav vid proizvodnje”, kaže Veličković. U pirotskom kraju trenutno ima tridesetak domaćinstava koja su ušla u posao sa organskom proizvodnjom. Logističku podršku svim zainteresovanim daje Zemljoradnička zadruga „Arbinje” iz Pirota, kao i područni Centar za ruralni razvoj Ministarstva poljoprivrede koji ima kancelariju u Pirotu. Jedno od najperspektivnijih domaćinstava, koji su i pioniri na teritoriji Pirotskog okruga na polju organske proizvodnje jeste porodica Tomanović iz sela Temska. Konvencionalni način proizvodnje zamenili su organskim 2005. godine. Tada su počeli sa neformalnim ispitivanjem tržišta, uspostavili su kontakt sa Institutom za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada i počeli sa prikupljanjem informacija o procedure ulaska u sistem organske proizvodnje hrane. Probnu proizvodnju su počeli 2006. godine na 0,35 hektara. Posadili su 200 sadnica kajsija, a između stabala posejali su pasulj, boraniju, kornišone I ljute papričice u tzv. “združenoj proizvodnji”. Do sredine 2009. godine poljoprivredno gazdinstvo bilo je u periodu konverzije odnosno u period koji je potreban da se sa konvencionalnog načina proizvodnje pređe na organsku proizvodnju. U junu 2009. godine proizvodi sa ovog gazdinstva dobili su sertifikat ovlašćene organizacije za izdavanje sertifikata odnosno resertifikata Organic control system-a iz Subotice, koji dokazuje da su proizvodi sa ovog gazdinstva proizvedeni primenom metoda organske proizvodnje.

– Naše područje, ako govorimo o konvencionalnoj proizvodnji, ima veliki problem koji se ogleda u usitnjenosti parcela. Međutim, taj problem u organskoj proizvodnji predstavlja neku vrstu prednosti, jer su upravo ovakve sitne parcele najpogodnije za organsku proizvodnju. Da bi se to povrće proizvelo neophodna je najpre nezagađena zemlja, kakva je praktično cela Stara planina, zatim čista voda, kojom se snabdevamo iz reke Temštice, i naravno mnogo rada i upornosti, jer je reč o proizvodnji koja zahteva dosta radne snage jer je upotreba mehanizacije ovde minimalna. Jedino takva proizvodnja može da postigne isplativost kao što je to recimo u Vojvodini – kaže Tomanović. Tomanovići najviše proizvode kornišone, ali i neke vrste egzotičnog povrća i voća poput rogatih dinja kivano, koje potiču iz Južne Amerike, ali i pečurke bukovače.