FIZIKA čini jedan od tomova Enciklopedijskog leksikona MOZAIK ZNANJA, edicije koja se prvi put pojavljuje u našoj zemlji. Potreba za ovakvom enciklopedijom odavno je uočena, jer proističe iz činjenice da Fizika pripada grupi prirodnih nauka čija uloga u savremenom svetu sve više preovladava. Opšte je poznato da fizika predstavlja osnovu za razvoj tehnike i tehnologije. Uostalom, postaje očigledno da se današnji nivo tehnike javlja kao posledica primene sve većeg broja otkrića u fizici, koja se vrlo brzo prenose u tehniku i tehnologiju, što vodi usavršavanju tehnoloških procesa. Brojna otkrića, na taj način, sve više moraju da interesuju ne samo fizičare i inženjere, nego i sve koji su neposredno ili posredno upućeni na tehniku i tehnologiju.
Upravo ta činjenica nalaže da se u sažetom. obliku, a dovoljno jasno, predstave širokoj čitalačkoj publici, ne samo osnovni zakoni klasične fizike, nego i nova otkrića, odnosno savremena fizika. Sadašnji razvoj ove nauke je izuzetno brz, osobito kada se misli na elementarne čestice, nuklearnu fiziku, fiziku čvrstog tela, plazmu i neke druge oblasti. Sistematizacija osnovnih pojmova sa kojima savremeni čovek, bilo koje profesije, mora da operiše postaje neophodna pošto se u poslednje vreme u desetogodišnjem periodu udvostručavaju otkrića. To znači da se svakih deset godina obnavlja, odnosno menja, polovina svih tehnoloških postupaka u industriji.
S druge strane, učenici srednjih škola, studenti fizike, tehnike i drugi sve više moraju da koriste enciklopedije raznih naučnih disciplina kako bi brzo došli do definicije pojma koji ih interesuje, odnosno do odgovarajuće fizičke veličine ili jedinice. Značaj ove pojave je višestruk. Postiže se veći učinak koji omogućava uštedu vremena s obzirom da udžbenik, ma koliko dobro bio napisan, ne pruža takve mogućnosti. Sem toga, u pitanju je poboljšana struktura teksta, jer je gra- divo odrednica u ovom tomu izlagano prema određenom rasporedu. Prvo je data definicija koju čitalac može odmah da uoči, a zatim sledi tumačenje osnovnih karakteristika., odnosno svojstava, posle čega matematička relacija dolazi kao logična posledica. Zavisno od prirode same odrednice, tekst je duži ili kraći. Relativno duži tekst morao je da dođe pri objašnjavanju izuzetno važnih odrednica kao što su čvrsto telo. atomska fizika, atom, masa, međumolekulske sile i neke druge, bez kojih ne može da se zamisli ni jedna ozbiljna enciklopedija.
Pisac predgovora smatrao je značajnim i jedinice osnovnih i izvedenih fizičkih veličina, i to one koje su Zakonom o mernim jedinicama i merilima dozvoljene. Uzgred se navodi da je ovaj Zakon Savezna skupština usvojila 1961. godine i da je u celini objavljen u „Službenom listu SFRJ“, br. 45/61. Takođe je insistirano na kratkim biografijama fizičara koji su dobili Nobelovu nagradu5 bez kojih danas ne bi bilo ovakve fizike kakvu imamo. Time je tekst ovog toma osvežen, jer se iz kratkih biografija nobelovaca-fizičara može uočiti značaj njihovih dela ili otkrića. Čitalac će svakako zapaziti činjenicu da je u pitanju veliki broj Ljudi koji su svojim laboratorijskim i teorijskim radom dali značajne priloge fizici i zaslužili Nobelovu nagradu.
Odrednice su pisane tako da tekst mogu razumeti svi koji završavaju ili su završili gimnaziju, odnosno odgovarajuću srednju školu. Čitaoca ne treba da buni što će se pored srednjoškolske matematike naći i po koji integral, uglavnom iz grupe tabličnih integrala, i to samo ako je zaista neophodno, tj. kada se odgovarajuće objašnjenje moglo dati samo pomoću diferencijala i integrala. S druge strane, izbegavana su dugačka matematička izvođenja, s obzirom da se u takvim slučajevima, imajući u vidu svrhu leksikona, najčešće gubi celina teksta.
Piscima ovog toma, a posebno uredniku, biće veoma korisna sva konstruktivna mišljenja i predlozi, kako bi novo izdanje bilo bolje i potpuno opravdalo svoju namenu. Mišljenja smo da bi pojačana saradnja između čitalaca, s jedne, i pisaca odnosno uredništva, s druge strane, bila od velike koristi. Zato predlažemo da se pismeno ili usmeno dostavljaju primedbe uredniku ovog toma,da bismo ih uneli u novo izdanje. Bilo bi svakako značajno i jedno neslužbeno savetovanje sa ciljem da se ujednači terminologija, a osobito oblasti koje spadaju u grupu savremene fizike.
Dr Životije Topolac