Vama na čitanje i razmišljanje

Poštovani,

Ovaj tekst je namenjen Vama. Želja nam je da se upoznate kroz jedan dugi period unazad (kroz vekove) kakvu je ulogu i značaj stočarstvo imalo za srpski narod i državu Srbiju, zatim o tradiciji i odnosu srpskog seljaka prema životinjama, kao i o zemlji Srbiji, jednoj od najvećih izvoznika životinja i stočnih proizvoda u Evropi u 19. i početkom 20. veka. Na kraju, nažalost, da se upoznate s činjenicom kako srpsko stočarstvo doživljava i preživljava teške dane borbe za opstanak, odnosno, kako, može se slobodno reći, propada.

Stanje stočarstva na kraju 20. veka, a naročito na početku 21. veka, zabrinjava, posebno one koji se bave strukom, odgajivače-farmere i građane-potrošače. Ovo s razlogom, jer su uvezeni proizvodi stočarstva znatno skuplji, lošijeg kvaliteta, a često i sumnjive zdravstvene ispravnosti. S druge strane, smanjenje brojnog stanja stočarstva direktno utiče na razvoj i opstanak sela i stanovnika na selu, posebno mladih. To znači da dolazi onaj treći, najgori period, kada se odlazi sa sela, traže se bolji uslovi (sigurniji) za život, a sela se gase, ostaju pusta.

Propadanje stočarstva odražava se i na ukupan razvoj poljoprivrede i privrede naše zemlje. Zbog nemanja mleka, mesa, jaja i dr. zapostavlja se i rad prehrambene industrije (mlekare, klanice, industrija stočne hrane), umanjuje se prihod države, smanjuje se broj zaposlenih, opada standard građana i slično.

Pored toga, značaj stočarstva ogleda se i u održavanju plodnosti zemljišta: stajnjak oplemenjuje zemljište, održava strukturu zemljišta, obezbeđuje stabilne prinose i čuva agro i eko sistem za razliku od upotrebe hemijskih đubriva i drugih sredstava koja narušavaju plodnost zemljišta i ekološku sredinu.

Na kraju, da li treba podsećati na činjenicu da nijedna zemlja u svetu nije prosperirala ako nije obezbedila dovoljno hrane za svoje stanovništvo, odnosno, nije unapredila ekonomiju bez održive proizvodnje hrane. Kroz kritičko sagledavanje stanja stočarstva nikada nismo bili kritizeri već, naprotiv, uvek smo davali i naš predlog šta treba činiti da se stanje popravi što činimo i ovaj put.

Srbija je poznata stočarska zemlja, ona je to i danas (iako je znatno oslabila), seljak i srpski narod je tradicionalno vezan za životinje, što treba koristiti i razvijati, a država je uvek imala koristi. Dalje, postoje svi drugi uslovi za organizovano – farmsko gajenje životinja, za razliku od mnogih drugih zemalja u okruženju i svetu, a imaju razvijenije stočarstvo.

Šta nemamo? Nemamo jasnu strategiju razvoja proizvodnje hrane, država se distancirala, odnosno, udaljila od mišljenja struke, selo je zaboravljeno, postoje mišljenja (nažalost) da je bolje uvoziti hranu nego u nju ulagati. Jednom rečju, državne mere su zatajile, što nas sve košta, a koštaće mnogo više ako se sadašnji odnos prema poljoprivredi ne promeni. I to što pre!

Autori
Ratko Lazarević
Dr Dragi Lazarević

Sadržaj

Vama na čitanje i razmišljanje
Uvod

I DEO

SRPSKO STOČARSTVO DO 19. VEKA

Razvoj ljudske zajednice
Poljoprivreda za vreme vladavine Stefana Nemanjića
Srbija za vreme vladavine Cara Dušana
Značaj I i II srpskog ustanka za razvoj poljoprivrede, stočarstva i sela Srbije
Osnivanje udruženja, škola, društava i stručnih časopisa
Zakonodavstvo u poljoprivredi u 19. veku
Stručne mere u cilju unapređenja stočarstva
Poljoprivredne površine i stočni fond u oslobođenoj Srbiji
Autohtono stočarstvo po vrstama životinja
Izvoz živih životinja i stočnih proizvoda
Autohtone tehnologije u stočarstvu i njihov značaj za Srbiju
Literatura

II DEO

SRPSKO STOČARSTVO U 20. VEKU

Značaj srpskog stočarstva u prvim decenijama 20. veka
Autohtono stočarstvo u prvoj polovini 20. veka
Autohtono govedarstvo
Autohtono ovčarstvo
Autohtono svinjarstvo
Poljoprivreda i stočarstvo Srbije u godinama posle Drugog svetskog rata
Stočarstvo u industrijskom razvoju Srbije
Stočarstvo u strukturi poljoprivrede Srbije
Stočarstvo po vrstama životinja
Pravci razvoja stočarstva u agroindustrijskoj proizvodnji Srbije
Karakteristike gazdinstva
Stanje stočnog fonda i obim proizvodnje u periodu od 1965-2000. godine
Govedarstvo i obim proizvodnje
Svinjarstvo i obim proizvodnje
Ovčarstvo i obim proizvodnje
Živinarstvo i obim proizvodnje
Tehnike i tehnologije koje su korišćene u gajenju domaćih životinja
Obeležja biotehnološkog razvoja
Genetika i reprodukcija
Proizvodnja hrane za životinje i ishrana životinja
Proizvodnja hrane za životinje
Ishrana domaćih životinja
Potrebe u hranljivim materijama
Uloga nauke i struke u razvoju stočarstva
Smeštaj i nega domaćih životinja
Literatura

III DEO

SRPSKO STOČARSTVO NA POČETKU 20. VEKA

Osnovne karakteristike
Raspoloživi proizvodni resursi
Stanje stočnog fonda
Stanje stočarstva po oblastima – područjima Srbije
Poljoprivredna i stočarska gazdinstva koja koriste 5 i više ha zemljišne površine
Poljoprivredna – stočarska gazdinstva koja koriste 10 i više ha zemljišne površine
Stočarstvo na gazdinstvima potencijalnih robnih farmera
Potencijalni robni farmeri
Stočarstvo na gazdinstvima robnih farmera
Procenjena vrednost stočarske proizvodnje
Proizvodnja mesa po vrstama životinja
Literatura

IV DEO

SRPSKO STOČARSTVO U BUDUĆNOSTI

Raspoloživi resursi u poljoprivredi Srbije
Doprinosi koji se očekuju od stočarstva u budućnosti
Doprinos od povezane biljne i stočne proizvodnje u našoj zemlji
Agronomski doprinos na farmi
Agroekonomski doprinos na farmi
Proizvodni i ekonomski efekti u povezanoj proizvodnji
Korišćenje i razvoj autohtonih tehnologija u povezanoj biljnoj i stočarskoj proizvodnji
Autohtone tehnologije i njihovi proizvodni potencijali
Predviđanje broja životinja u svetu
Potrošnja animalnih proizvoda u svetu
Nove tehnike i tehnologije u stočarskoj proizvodnji – primena i etički obziri
Potencijalna buduća dostignuća u stočarstvu
Etički obziri
Potrebe za primenu novih tehnologija u našoj zemlji
Nove tehnologije u funkciji obezbeđenja zdravstveno bezbednih proizvoda animalnog porekla
Stanje u proizvodnji hrane u našoj zemlji
Razvoj stočarstva u raspoloživim agroekološkim potencijalima
Organizacija srpskog stočarstva u budućnosti
Potencijalna robna gazdinstva
Gazdinstva – robni farmeri
Robna gazdinstva u stočarstvu u budućnosti
Ukupna vrednost stočarske proizvodnje na kraju 2040. godine
Srpsko stočarstvo od 2040-2045.godine
Država – osnovni kreator i nosilac politike razvoja poljoprivrede i sela
Literatura

KRATAK SADRŽAJ NA ENGLESKOM JEZIKU

Serbian livestock breeding through centuries and in the future