Primena novijih tehnoloških dostignuća u privredi ima zadatak da u tržišnim uslovima privređivanja poveća produktivnost, ekonomičnost i rentabilnost rada, a samim tim i dohodak i ostatak dohotka proizvođača. Kvalitetna i jeftina robna proizvodnja lako nalazi put do potrošača, kako na domaćem, tako i na stranom tržištu. U te savremene tokove potrebno je uključiti i naše vinogradarstvo nudeći mu najsavremenija naučno-tehnička dostignuća koja imaju ne samo naučni već i praktični aplikativan karakter.
Naša zapažanja i iskustva u vinogradarstvu pokazuju da se intenzifikacija vinogradarske proizvodnje može brže realizovati izborom pogodnog oblika čokota, načina rezidbe, vrste i oblika naslona, razmaka sađenja itd., ili odgovarajućom rekonstrukcijom postojećih oblika čokota, naslona i redova. Sasvim je izvesno da će povećanje stepena intenzifikacije biti utoliko veće ukoliko u tehnologiji procesa proizvodnje bude veći stepen primene mehanizacije, odnosno ukoliko se veći broj radova u vinogradarskoj proizvodnji može mehanizovati.
Dosadašnje brojne publikacije raznih autora iz oblasti vinogradarstva, pored ostalog, imale su cilj da doprinesu širenju i usvajanju najnovijih naučnih i tehničko-tehnoloških znatija i dostignuća, čija primena vodi daljem napretku u vinogradarskoj proizvodnji. Sa tom iskrenom željom, pišući ovu knjigu, polazio je i njen pisac.
Zahvaljujući dugogodišnjem naučnom i praktičnom radu na uzgojnim oblicima čokota i rezidbi vinove loze u Oglednoj stanici „Radmilovac“ — Vinča, autor je želeo da čitaocu prikaže bogatstvo uzgojnih oblika čokota i načina rezidbe, od kojih se mnogi danas primenjuju u nas i u svetu i obezbeđuju visok prinos grozđa dobrog kvaliteta.
S obzirom na to da ova knjiga pre svega daje odgovore na praktična pitanja gajenja pojedinih oblika čokota i načina rezidbe, ona će najkorisnije poslužiti neposrednim proizvođačima, ali će, nesumnjivo koristiti i svima onima (đacima i studentima) koji izučavaju gajenje vinove loze ili se tinie bave. Umesto originalnih fotografija, autor se odlučio da većinu oblika čokota i načina rezidbe prikaže crtežima što omogućuje da se čitaocima i vizuelnim putem objasni tehnika formiranja i rezidbe osnovnih oblika čokota od početm do redovne rezidbe.
Najveće priznanje izdavaču i piscu biće ako knjiga odgovori svojoj nameni: ako pomogne bržem usmeravanju i raščišćavanju puteva koji vode daljem unapređenju vinogradarstva u našoj zemlji.
Dr Đuro Tadijanović
Sadržaj
Predgovor
Rezidba vinove loze
Cilj i značaj rezidbe
Vrste okaca i loze na čokotu
Dužina orezivanja rodne loze
Vreme rezidbe
Rezidba izmrzlih čokota vinove loze
Rezidba vinove loze posle oštećenja od grada
Pribor za rezidbu
Način odsecanja loze na čokotu
Opterećenje čokota rodnom lozom i planiranje prinosa grožđa
Metod planiranja prinosa grožđa u slučaju proređenosti čokota u vinogradu
Rezidba loze na zeleno
Lačenje lastara (plevljenje — ocenjivanje)
Prekraćivanje zelenih lastara
Pinsiranje
Zakidanje rodnih lastara
Zalamanje lastara
Zakidanje zapreka
Prstenovanje lastara
Uklanjanje donjeg lišća — defolijacija
Proređivanje grozdova i bobica
Razmak — razdaljina sađenja
Nasloni za vinovu lozu
Vinogradarsko kolje
Vrste stubova vreme i način njihovog postavljanja
Drveni stubovi
Učvršćivanje – ankerisanje krajnjih stvbova
Učvršćivanje stubova pomoću kamena ili cigala
Učvršćivanje krajnjih stubova podupiračem
Učvršćivanje krajnjih stubova pomoću metalnih ankera
Betonski stubovi
Gvozdeni stubovi
Vrste žica i njihova primena
Visina i broj žica koje se postavljaju
Oznake žice i njihova težina
Vezivanje loze
Vezivanje stabla, glave i krakova kodrudnice
Vezivanje lukova
Vezivanje zelenih lastara oblici čokota vinove loze
Visina stabla i način rezidbe
Oblici čokota s niskim stablom i kratkom rezidbom
Krajinska rezidba
Rezidba u glavu
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj godini
Formiranje oblika u drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Redovna rezidba
Župska rezidba — rezidba na krakove
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj godini
Formiranje oblika u drugoj godini
Formiranje oblika u trecoj godini
Redovna rezidba
Oblici čokota s niskim stablom i drugom rezidbom
Gijov jednogubi način rezidbe
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj godini
Formiranje oblika u drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Redovna rezidba
Gijo-pusarev način rezidbe
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj godini
Formiranje oblika u drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Redovna rezidba
Splitska rezidba
Gijov dvogubi način rezidbe
Formiranje osnovnog oblika čokota
Oblici čokota s niskim stablom za uslove obaveznog zagrtanja loze zimi
Višekraka lepeza
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj godini
Formiranje oblika u drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Redovna rezidba
Oblici čokota s visokim stablom na kojima se primenjuje kratka, mešovita i duga rezidba
Roajatska kordunica
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj i drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Formiranje oblika u petoj godini
Formiranje oblika u šestoj godini
Redovna rezidba
Mozerova kordunica
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj i drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Formiranje oblika u petoj godini
Formiranje oblika u šestoj godini
Formiranje oblika u sedmoj godini
Redovna rezidba
Silvo kordunica
Silvo kordunica gajena po metodi „casarsa”
Kazanavljeva kordunica
Kordunica oblika riblje kosti
Skljarova kordunica
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj godini
Formiranje oblika u drugoj godini
Formiranje oblika u trecoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Formiranje oblika u petoj godini
Redovna rezidba
Kordunica oblika amrela
Košobrana
Formiranje osnovnog oblika čokota amrela sa dva stabla
Formiranje osnovnog oblika u prvoj i drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Formiranje oblika u petoj godini
Redovna rezidba
Visoki oblici čokota u vidu lepeze
Modifikacija nifinova kordunica
Formiranje osnovnog oblika trospratne kordunice
Formiranje oblika u prvoj i drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Rudovna rezidba
Pergole
Pergole otvorenog, kosog ili pavnog krova
Kalifornijska pergola
Formiranje osnovnog oblika čokota
Formiranje oblika u prvoj i drugoj godini
Formiranje oblika u trećoj godini
Formiranje oblika u četvrtoj godini
Formiranje oblika u petoj godini
Redovna rezidba
Izraelska pergola
Italijanska pergola sa kosim i ravnim otvorenim krovom
Pergole zatvorenog kosog krova
Pergole zatvorenog ravnog krova
Pergola tendone
Višespratne kordunice
Dvopovršinski špaliri
Kombinacija različitih oblika čokota
Literatura
Cilj i značaj rezidbe
Iz istorije gajenja vinove loze proizilazi da je ova biljka bila odomaćena oko 3500—5000 godina pre naše ere. Sa prestankom nomadskog načina života, u naseljenim mestima, ljudi pored voćaka gaje i vinovu lozu, zbog njenih sočnih i ukusnih plodova — grožđa i soka od grožđa. Međutim, puni značaj gajenja ove kulture nastaje tek od vremena i kada je čovek zapazio da je rezidba vinove loze najmoćniji činilac u regulisanju prinosa i kvaliteta grožđa.
Sasvim je sigurno da se vinova loza orezuje od davnih vremena, a prva pisana pravila o rezidbi javljaju se već u starom Rimu. U vreme kada vinova loza nije orezivana čokoti su ličili na velike žbunove koji su zauzimali mnogo prostora. Mnogobrojni jednogodišnji lastari na takvim čokotima neredovno su donosili mnoštvo sitnih grozdova sa sitnim bobicama. Usled preobilne i neregulisane rodnosti u jednoj godini čokoti se suviše iznure, te u narednim godinama, jednoj ili dve, ne donose, ili slabo donose rod. Žbunast oblik čokota i rezidbom neregulisani brojnost i bujnost lastara doprinose zasenjivanju grožđa, koje zbog toga ne može normalno da sazri, a naročito pri obilnoj rodnosti, kada su grožđe, šira i vino izrazito kiseli.
Sve ove i druge negativne posledice koje se ispoljavaju na neorezanim čokotima vinove loze čovek je, zahvaljujući primeni rezidbe, uspeo da otkloni. Zbog toga se rezidba, sa malim izuzecima, redovno obavlja u svim vinogradarskim krajevima sveta i vinogradari joj s punim pravom pridaju veliki značaj. Osnovni cilj rezidbe je obezbeđenje redovnog i dugotrajnog optimalnog prinosa i kvaliteta grožđa.
Inače, rezidba je za sada najpogodniji metod rada u borbi protiv ispoljavanja polariteta vinove loze. Pomoću rezidbe formira se i održava određeni oblik čokota i njegov raspored u prostoru. Smišljenom rezidbom lastara na čokotu, pored obezbeđenja prinosa grožđa u tekućoj godini, pripremaju se i lastari koji će poslužiti za rezidbu i plodonošenje u narednoj godini. Rezidbom je, dakle, neophodno stalno regulisati ne samo rodni već i vegetativni potencijal čokota, jer između njih postoji neposredna zavisnost.
S obzirom na to da se vinova loza gaji uglavnom iz ekonomskih razloga, može se slobodno reći da je na stepen produktivnosti, ekonomičnosti i rentabilnosti proizvodnje u velikoj meri moguće uticati pogodnim izborom osnovnog oblika čokota i rezidbom.